Teofil Noniewicz
ur. 27 kwietnia 1851 na wileńszczyźnie
wielki suwalski społecznik i lekarz
W gronie wybitnych suwalczan poczesne miejsce zajmuje dr Teofil Noniewicz. I choć nie zyskał szerokiego rozgłosu, to wdzięczni mieszkańcy Suwałk jeszcze przed wojną nazwali jego nazwiskiem jedną z głównych ulic miasta.
Noniewiczowie wywodzili się z Wileńszczyzny. Należeli do szlachty litewskiej używającej herbu Prus, która po twierdzenie szlachectwa uzyskała w 1847 r. Do Suwałk przeprowadzili się w końcu lat 50-tych ubiegłego wieku. Skłoniła do tego rodzinę najprawdopodobniej śmierć ojca Ignacego i trudne warunki materialne. Owdowiała Maria z Pawłowiczów musiała zapewnić opiekę i utrzymanie dwojgu najmłodszych dzieci – Justynie Annie (ur. 1838) i Tefilowi (ur. 27 kwietnia 1851). Z pomocą przyszli starsi synowie – Edward (ur. 1831) i Kalikst (ur. 1835), obaj będący już lekarzami. Młodszy z nich, pełniący obowiązki lekarza miejskiego w Suwałkach, sprowadził do siebie matkę i Teofila. Justyna kontynuowała wówczas naukę w Wileńskim Instytucie Szlacheckim.
Dziesięcioletni Teofil rozpoczął naukę w suwalskim gimnazjum. To ważne wydarzenie w jego życiu przypadło na okres publicznych manifestacji patriotycznych, które przez cały rok odbywały się w Suwałkach. Wiodącą w nich rolę odgrywał starszy brat Kalikst. Uczestniczył w patriotycznych nabożeństwach, procesjach i śpiewach. Trafił za to pod nadzór policyjny. Nie znane są okoliczności jego śmierci w 1863 r.
Teofila i matkę wspomagała teraz Justyna, która po ukończeniu nauki rozpoczęła prace w Suwałkach. Najpierw pracowała jako nauczycielka prywatna, a od 1866 r. przez 22 lata była damą klasową w gimnazjum żeńskim.
Teofil Noniewicz należał do wyróżniających się uczniów gimnazjum. Otrzymywał nagrody i pochwały. Po zdaniu matury w 1868 r. postanowił pójść w ślady braci. Zapisał się na wydział medyczny Szkoły Głównej. Po jej likwidacji kontynuował studia na Uniwersytecie Warszawskim, uzyskując w 1874 r. stopień lekarza.
Powrócił do Suwałk i rozpoczął praktykę prywatną. Przerwała ją w 1877 r. wojna rosyjsko – turecka, w której uczestniczył jako lekarz wojskowy. Zwolniony z armii zatrudnił się w suwalskim szpitalu Św. Piotra i Pawła, prowadząc równolegle praktykę prywatną. W 1892 r. awansował na stanowisko pierwszego lekarza w szpitalu.
Na początku I wojny światowej został ewakuowany wraz ze szpitalem w głąb Rosji. Jako lekarz Centralnego Komitetu Obywatelskiego działał w Bobrujsku.
Po powrocie do Suwałk w 1918 r. zarządzał społecznie szpitalem, zasiadając jednocześnie w jego Radzie Opiekuńczej. Wszedł także w skład Tymczasowej Rady Obywatelskiej Okręgu Suwalskiego, organu polskiego zarządzającego Suwalszczyzną w ostatnim okresie okupacji niemieckiej. Był prezesem pierwszej Rady Miejskiej Suwałk.
Teofil Noniewicz należał w 1880 r. do założycieli suwalskiej Straży Ogniowej. Pełnił w niej funkcję komendanta toporników, naczelnika drużyny i w latach 1919-1924 – prezesa zarządu. Był organizatorem, a następnie prezesem Polskiej Czytelni Naukowej. Aktywnie uczestniczył w pracach kółek amatorów polskiej sceny oraz jako członek zarządu w Związku Srzeleckim.
Dzięki ofiarnej, społecznikowskiej pracy w trudnych dla narodu latach uzyskał ogromny autorytet i szacunek. Jego wyrazem były uroczystości zorganizowane przez miasto w grudniu 1924 r. w jubileusz 50-lecia pracy lekarskiej.
Zmarł w Suwałkach 30 czerwca 1928 r.
[Źródło: Biografie Suwalskie, Oddział „Jaćwież” Regionalna Pracownia Krajoznawcza PTTK, Suwałki 1993]